1e jaargang no. 2 – april 1970

RUBRIEK ‘Terugbladeren in Goes’, overgenomen uit gemeentelijk voorlichtingsblad ‘Samenspel’

1e jaargang no. 2 – april 1970

Een kleine biografie over een burgemeester van ’s-Heer Arendskerke uit een niet zo ver verleden zal deze rubriek grotendeels vullen. Het betreft hier Jonkheer Unico Evert Lewe van Neijenstein, burgemeester van ’s-Heer Arendskerke van 21 januari 1892 – 15 april 1933. Een periode van ruim 40 jaren dus; zeker voor de huidige begrippen een uniek feit. Jonkheer Lewe werd op 8 december 1863 te Groningen geboren en overleed op 6 mei 1936 te Goes. Op de Zuider Begraafplaats te Groningen vond hij zijn laatste rustplaats. Hij stamde uit een oud Drents geslacht, dat zich door huwelijk in Groningen gevestigd en sedert de tweede helft der 13e eeuw deel uitgemaakt heeft van de stadsregering.

Het wapen van het geslacht Lewe van Neijenstein was als volgt samengesteld: in goud een rode leeuw, gekroonde helm met goud-rode helmkleden. Helmteken: een rode uitkomende leeuw. Schildhouders: twee rode leeuwen. Zijn grootvader, Unico Evert Lewe van Neijenstein, werd bij Koninklijk Besluit van 28 augustus 1814, nr. 14, benoemd in de ridderschap van Groningen. In zijn geboorteplaats bezocht Jonkheer Lewe verschillende onderwijsinrichtingen. Hij voelde zich aangetrokken tot de gemeente-administratie en kwam als volontair op de gemeentesecretarie van Goes. 

In oktober 1891 overleed de heer Jan Vermet, burgemeester van ’s-Heer Arendskerke en Jonkheer Lewe van Neijenstein solliciteerde, voor de eerste maal, naar de betrekking van burgemeester in deze vacature. Bij Koninklijk Besluit van 28 december 1891 werd hij als zodanig benoemd. Het was vreemd voor de inwoners van ’s-Heer Arendskerke, dat iemand uit Groningen voor deze post werd benoemd. Hij was een geheel onbekende en men wist dat ook anderen gesolliciteerd hadden die in de gemeente geen vreemden waren. Onder zijn bestuur kwam o.m. het gemeentehuis aan de Dorpstraat tot stand.

Zowel openbare als bijzonder scholen verrezen. Bij de komst van de elektriciteit wist hij te bewerken dat het laagspanningsnet ondergronds zou komen en is ook de straatverlichting afdoende verbeterd. Burgemeester Lewe was een zuinig burgervader, die er steeds voor gewaakt heeft dat de gemeente niet onder schulden gebukt zou gaan.Hij was een zeer geacht burgemeester, hetgeen ook wel bleek uit het verzoek van de bewoners van de nieuwe buurtschap in de West-Kraaijert om hieraan de naam Lewedorp te mogen geven en daarmede de naam van de burgemeester te vereeuwigen.

Jarenlang is Jonkheer Lewe voorzitter van de Vereniging van burgemeesters geweest. Als zodanig is hij ook door Dr. J.W. Jenny Weyerman opgezocht, toen deze plannen beraamde voor een drinkwaterleiding voor Zuid-Beveland, de eerste in Nederland voor een groep plattelandsgemeenten. In de oprichting van de N.V. Waterleiding Maatschappij “Zuid-Beveland” heeft hij een werkzaam aandeel gehad en hij werd dan ook voorzitter van de Raad van Beheer. Bij de opening van de waterleiding werd hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. In 1917 werd met opgewektheid zijn 25-jarig jubileum gevierd. De bevolking bood hem toen een tegelplateau aan, voorstellende een kijkje in het dorp. Zijn 40-jarig ambtsjubileum werd door de heersende crisis op zeer sobere wijze herdacht. Hij woonde eerst in ’s-Heer Hendrikskinderen in de leegstaande pastorie, doch door de komst van Ds. Steenkamer moest hij deze verlaten en ging hij daarna in Goes wonen. In Goes nam hij op verschillende wijze deel aan het openbare leven en was hij o.m. 25 jaar secretaris van de Vereniging “Het Groene Kruis”.

Bij zijn overlijden in 1936 ging met recht een “nobel edelman” heen.

J.L. van der Valk

(Archiefambtenaar)