Burgerlijke stand
De gegevens uit de doop- trouw- en begraafboeken (DTB's) zijn nog niet in onze database opgenomen. U kunt de DTB’s wel, in kopievorm, raadplegen in onze studiezaal.
De indices op zowel de geboorte-, huwelijks- en overlijdensakten zijn, voor zover de akten zelf openbaar zijn, raadpleegbaar in de database. Digitale scans van de akten zullen later daaraan worden toegevoegd.
Akten van de burgerlijke stand zijn ook raadpleegbaar via www.zeeuwengezocht.nl en www.archieven.nl
Kerkelijke registratie in doop-, trouw- en begraafboeken (DTB)
Vóór 1811 was de registratie van geboorte, huwelijk en overlijden een kerkelijke aangelegenheid. Vóór 1563 was het bijhouden van dopen, trouwen en begraven facultatief in de Rooms-Katholieke kerk, tot dan toe het enige erkende geloof. Het Concilie van Trente heeft in 1563 het vastleggen van dopen en huwelijken in de Rooms-Katholieke kerk verplicht gesteld. Na de Hervorming schreef de Nederduits-Gereformeerde kerk in 1574 op de Nationale Synode van Dordrecht ook voor dat elke predikant de dopen, huwelijken en overlijdensgegevens in zijn kerkelijke gemeente verplicht moest registreren.
In doopboeken worden meestal de namen van de dopeling, van de ouders en van de getuigen genoteerd. Het komt echter regelmatig voor dat de namen van de getuigen ontbreken. In de oudste registers wordt de naam van de moeder vaak niet vermeld en soms ontbreken de namen van de ouders helemaal. De datum in het doopregister is de datum waarop de doop heeft plaatsgevonden. Dit is dus niet hetzelfde als de geboortedatum. Er kunnen dagen, zelfs maanden liggen tussen de dag van geboorte en dag van de doop. De geboortedatum is dan niet meer te achterhalen. De trouwboeken bevatten de namen en de geboorte- en/of woonplaats van de bruid en bruidegom en eventueel de namen van de getuigen. De registers zijn meestal ondertrouwregisters waarbij ook de feitelijke trouwdatum vaak, maar niet altijd, is vermeld.
Vanaf het midden van de zestiende eeuw bemoeide ook de burgerlijke overheid zich met het sluiten van huwelijken. In oktober 1656 hebben de Staten-Generaal het “Echtreglement” uitgevaardigd. Daarin bepaalden zij voorwaarden voor de geldigheid van een huwelijk. Alleen een huwelijk gesloten voor een Nederduits-Gereformeerde predikant óf voor de schepenbank was wettig. Een huwelijk gesloten voor een rooms-katholieke pastoor was dus niet rechtsgeldig. Dit geldt ook voor een huwelijk gesloten voor een predikant van een andere protestantse stroming zoals de Doopsgezinden. Vanaf 1656 trouwden sommige rooms-katholieken daarom twee keer: één keer voor de schepenbank of de predikant en één keer voor de pastoor.
Toen in 1811 de Fransen ook de Zeeuwse eilanden hadden bezet, Zeeuws-Vlaanderen stond al sinds 1795 onder Frans bewind, werden van alle kerkelijke gezindten de DTB-registers door de maires, de burgemeesters van de burgerlijke gemeenten, in beslag genomen. De Fransen wilden namelijk de kerkelijke registratie van doop, trouw en begraven vervangen door hun eigen systeem van registratie van geboorte, huwelijk en overlijden: “l’Etat Civil” ofwel de Burgerlijke Stand. De DTB-registers werden vanaf 1811 eigendom van de burgerlijke overheid. Ze worden ook wel Retroacta van de Burgerlijke Stand genoemd, omdat de gegevens uit de DTB als basis dienden voor het opmaken van de akten van de Burgerlijke Stand.
De DTB-registers van alle kerkelijke gemeenten en parochies in Zeeland werden aan het eind van de negentiende eeuw overgebracht naar het Provinciaal Archief van Zeeland te Middelburg, tegenwoordig het Zeeuws Archief. Helaas zijn een groot aantal van de DTB-registers bij het bombardement / de beschieting van Middelburg op 17 mei 1940 verbrand, onder meer die van Wolphaartsdijk. Aan het eind van de jaren zestig van de twintigste eeuw werden de nog bewaard gebleven DTB’s van Goes, Kloetinge, ’s-Heer Arendskerke en Kattendijke door het Zeeuws Archief, toen nog Rijksarchief in Zeeland genaamd, aan het Gemeentearchief Goes in bewaring gegeven. Alle DTB’s van vóór 1811 zijn openbaar.
De kerkelijke gemeenten en parochies mochten na 1811 wel verdergaan met het zelf registreren van doop, huwelijk en overlijden binnen hun gemeente of parochie. Deze registers bevinden zich nog wel in de archieven van de kerkelijke gemeenten en parochies die wij overigens ook in beheer hebben. Ook deze kunt u raadplegen op onze studiezaal. Let er bij het raadplegen van die registers wel op dat er in verband met de privacy een openbaarheidsbeperking op rust, namelijk 100 jaar op doopboeken, 75 jaar op trouwboeken en 50 jaar op begraafboeken.
Burgerlijke registratie in akten van geboorte, huwelijk en overlijden
Op de Zeeuwse eilanden, d.w.z. Walcheren, Noord- en Zuid-Beveland, Schouwen-Duiveland en Tholen is de Burgerlijke Stand in 1811 ingevoerd. In Zeeuws-Vlaanderen had dat al plaatsgevonden in 1796.
In de geboorteakte vindt u de namen van het kind en van de ouders, de naam van de aangever van de geboorte van het kind (meestal was dat de vader of de vroedvrouw) en de namen van de getuigen die aanwezig waren bij de geboorteaangifte. Daarnaast wordt de tijd en het adres (straatnaam, wijkletter en wijknummer) van de geboorte en de namen plus het beroep van vader en moeder meestal ook vermeld. Als een kind wordt erkend of gewettigd dan wordt dit in de kantlijn van de geboorteakte genoteerd. Geboorteakten worden pas 100 jaar na geboorte openbaar.
In de huwelijksakte worden de namen, leeftijden, geboorteplaatsen en beroepen van het bruidspaar vermeld. In de akten staan ook de namen, leeftijden, beroepen en woonplaatsen van de ouders van zowel bruid als bruidegom, alsook die van andere getuigen. Huwelijksakten worden pas 75 jaar na het sluiten van het huwelijk openbaar.
Tenslotte worden in overlijdensakte de naam van de overledene, en zijn of haar leeftijd, beroepen en namen van de ouders, en eventueel de namen van de huwelijkspartner(s) vermeld. Overlijdensakten worden pas 50 jaar na overlijden openbaar.
