De Rogstekers van Weert
In het maandblad SteekSpel dat tussen 2017 en 2020 werd gepubliceerd, beantwoordt Erik Werps de vraag: “Waar komen ‘de Rogstekers van Weert’ vandaan?” In de laatste aflevering uit de reeks, SteekSpel nr. 12, wordt duidelijk dat de oudste verwijzing naar de term ‘rogsteker’ in Goes te vinden is.
De Rogstaekerslegende
Het verhaal dat achter de legende van 'de Rogstekers van Weert' schuilt is niet zo vanzelfsprekend als het lijkt, maakt Erik Werps duidelijk met zijn onderzoek. Het verhaal gaat dat er in de 17e eeuw in Weert een vishandelaar een rog verloor. Mensen zagen de vis en dachten dat het een duivels monster was—een draak die verslagen moest worden. De term werd dus lange tijd gebruikt als spotnaam in referentie tot de Weertenaren die zogenaamd niet wisten wat een rog was. Intussen heeft de term ‘rogsteker’ zich ontwikkeld tot een echte geuzennaam.
Oorsprong
Hoewel de term ‘rogsteker’ voor 1500 initieel gebruikt werd voor taxidermisten die roggetjes opzetten en verkochten, kreeg de term al snel een negatieve connotatie, namelijk die van ‘lijkenpikker’: iemand die profiteerde van kwetsbaren en zwakkeren. Dit is dan ook de wijze waarop we het terugzien in het gebruik van ‘rogsteker’ in 1608 in Goes.
Het onderzoek bracht Erik Werps naar Gemeentearchief Goes, waar er een akte te vinden was uit de RAZE (Rechterlijke Archieven Zeeland) van 1609. Mede dankzij archivaris Frank de Klerk wordt er duidelijk wie er voor de vroegste verwijzing van de spotnaam ‘rogsteker’ verantwoordelijk is. In de akte beschrijft notaris Wisse namelijk een voorval uit 1608 waarbij Pieter Jan Ponce, Goossen de Bruyne uitmaakte voor ‘rogsteker’ (of ‘rocksteker’, zoals het opgeschreven staat in de officiële akte). Een opmerkelijke vondst die het plaatje wat completer maakte, en tevens ook de oudste verwijzing blijkt te zijn naar de term als spotnaam.
Om het stukje over Goes te lezen, kunt u naar pagina 15 van SteekSpel nr. 12, waar het voorval uitgebreid wordt behandeld. Om meer over het verhaal achter de legende van de Rogstekers van Weert te weten te komen, of om (een gedeelte van) de laatste uitgave van SteekSpel te lezen, zie de gerelateerde pagina’s.
