Waterspuwers Geerteskerk - Gerbrand Kingma

Gerbrand Kingma was bij het Gemeentearchief om uit te zoeken wie de vier waterspuwers op de Geerteskerk in Kloetinge gebeeldhouwd heeft. Hij vond uit dat dat inderdaad wel eens Philip ten Klooster geweest zou kunnen zijn, zoals diens zoon Walter al vermoedde.

Leeuwtjes

De aanleiding voor dit onderzoekje was een bezoek van Walter ten Klooster aan de in Kloetinge woonachtige familie Kingma. De nabijheid van de Geerteskerk aldaar bracht het gesprek al gauw op de spuwende leeuwtjes of fabeldieren. Walter ten Klooster stond namelijk bij dat zijn vader die gemaakt had, maar hij wist het niet zeker.

Gerbrand Kingma in de studiezaal

De Geerteskerk in Kloetinge, foto A. Boonman 2007

Geerteskerk

Een van de waterspuwers, foto M.J. de Regt 2011

Dat zou geweest zijn bij de restauratie van de toren in de periode 1953 tot en met 1956. Ze zouden toen volledig opnieuw ontworpen en gebeeldhouwd zijn.

Philip ten Klooster

Beeldhouwer Philip ten Klooster, een telg uit een bekende kunstenaarsfamilie in Veere, is in Goes bekend door het Ceresbeeld.

Waterspuwer op kerktoren

Het Ceresbeeld aan de Dam in Goes, foto Hamelink-Roukema

Een ander bekend beeld van hem is dat van Frans Naerebout in Vlissingen.

Kunstenaarsfamilie

Het Ceresbeeld komt voor in het boek dat Walter ten Klooster over zijn familie schreef. De spuwers ook, maar daarover bleef hij noodgedwongen een beetje vaag. In een passsage over het atelier van zijn vader staat erover te lezen: "Hier werden o.a. de spuwers gehakt, die de beschadigde of verdwenen exemplaren in de gevel van het stadhuis van Middelburg en die van de toren van Kloetinge moesten vervangen."

Ceresbeeld bij de Veste

Bewogen levens, De kunstenaarsfamilie Ten Klooster in Veere, Walter Ph. ten Klooster, Vlissingen 2008

Eureka!

Kingma nam de taak op zich om het uit te zoeken. Hij begon zijn onderzoek door navraag te doen. Hij had een heel lijstje van telefoonnummers van mensen die er mogelijk iets van wisten, en het ene telefoontje leidde weer tot andere telefoontjes. Toch kwam hij er op deze manier niet achter. Op naar het Gemeentearchief dus.

Cover van het boek "Bewogen Levens"


Van de restauratie van de toren bleek alles keurig bewaard in het archief van de destijds nog zelfstandige gemeente Kloetinge. Torens zijn in het algemeen eigendom van de gemeente en de kerkgebouwen zelf van de kerkelijke gemeente.

Het eerste wat hij vond was een stelpost van 3200 gulden voor 'Natuursteen aan spuwers, culots' in de 'Begroting voor de restauratie van de toren der gemeente Kloetinge' van maart 1953 door architect Herm. van der Kloot Meijburg.

Vervolgens nam hij het boek door waarin wekelijks de uitgaven voor de restauratie bijgehouden werden en ja, eureka, daar kwam hij de naam Ten Klooster tegen.

Gerbrand Kingma in de studiezaal

183. Rekening Ten Klooster f 1950,30. Week 30 mei t/m 4 juni 1955.

Detail van een rekening

'Natuursteenwerken' staat in de kop van de tabel. In de kolom het bedrag van de rekening van Ten Klooster. 

Hoewel hier niet expliciet vermeld staat dat het om de spuwers gaat, is de kans toch wel heel groot, gezien ook de informatie die Walter ten Klooster had. Kingma durfde het in ieder geval wel aan om hem het goede nieuws te gaan brengen.

 

 

Dit interview is afgenomen in 2014.

Detail van een rekening